– To już 10. edycja Nagrody Architektonicznej Prezydenta m.st. Warszawy. W tym plebiscycie nagradzamy najlepsze inwestycje i wydarzenia architektoniczne. Nowe inwestycje coraz lepiej odpowiadają na wyzwania współczesności. Zmieniają miasto i wpisują się dobrze w jego dumną historię. Są też coraz lepiej dostosowane do zmian klimatu – mówi Rafał Trzaskowski.
W poprzednich edycjach jury konkursu doceniło żłobki, szkoły, biurowce, muzea, upamiętnienia, całe kwartały zabudowy na terenach poprzemysłowych. W tym roku także nie zabrakło ambitnych przedsięwzięć.
Na konkurs napłynęło 100 zgłoszeń. 15 najlepszych inwestycji i wydarzeń wybrało 12-osobowe jury konkursowe, z Marią Wasiak, sekretarz m.st. Warszawy, na czele. Nominacje przyznano w 5 kategoriach. Nie przyznano jej w kategorii architektura komercyjna, w której zabrakło wyjątkowych projektów. Laureatów jubileuszowego konkursu ogłoszono podczas gali w Bibliotece Narodowej, która otrzymała Grand Prix za 2022 r.
Wśród inwestycji nominowanych do nagród za 2023 r. znalazła się przebudowa aż trzech miejskich parków. Absolutnym zwycięzcą okazał się Kopiec Czerniakowski z parkiem Akcji „Burza”. Zdobył nie tylko Grand Prix jubileuszowej edycji konkursu, ale także nagrody za projektowanie przestrzeni publicznej i rozwiązania proekologiczne.
Kopiec Czerniakowski został usypany z gruzów zwożonych w czasie powojennej odbudowy Warszawy. Teraz cały teren jest bardziej dostępny i stał się atrakcyjnym parkiem z placami zabaw dla dzieci. Na szczyt kopca, na którym stoi symbol Polski Walczącej, prowadzą wąwozy ze ścianami z gruzobetonu. Wydzielono nieoświetlone ostoje dzikiej przyrody dostępne tylko dla dzikich zwierząt.
Do konkursu zgłoszono wiele inwestycji publicznych. Jury konkursu po raz pierwszy przyznało w tej kategorii aż dwie nagrody ex aequo. Uhonorowano skrajnie różne inwestycje: ogromne betonowe Muzeum Wojska Polskiego w Cytadeli Warszawskiej oraz małą drewnianą bibliotekę publiczną w Choszczówce, która dostała również nagrodę za rozwiązania zapewniające dostępność.
W kategorii architektura mieszkaniowa wygrał obiekt nietypowy, ale niezwykle potrzebny. To Dom Matki Bożej Serdecznej dla osób w kryzysie bezdomności. Powstał we Włochach dzięki siostrze Małgorzacie Chmielewskiej i Fundacji Domy Wspólnoty Chleb Życia. Warszawa przekazała działkę pod tę inwestycję.
Temat dwóch wojen: światowej i współczesnej w Ukrainie, dźwigania się z ruin i szukania nadziei połączył te dwie tak różne kategorie: nowe życie budynków i wydarzenie architektoniczne. Doceniono wystawę w Muzeum Warszawy i książkę „Zgruzowstanie Warszawy 1945–1949”. Zostały one także wykorzystane przy aranżacji terenu i stałej wystawy plenerowej na placu przed Kopcem Czerniakowskim.
Najwięcej głosów w plebiscycie mieszkańców zdobył Kwartał społeczno-kulturalny EP 29–31. Dawna miejska szkoła tysiąclatka przy ul. Emilii Plater okazała się schronieniem dla artystów ewakuowanych z zagrożonego zawaleniem budynku przy ul. Lubelskiej. Od czterech lat działa tu Teatr Komuna Warszawa. Sala gimnastyczna szkoły służy jako sala teatralna, korytarze to galeria sztuki zaangażowanej, klasy pełnią różne funkcje w zależności od zmieniających się potrzeb. Bogaty program społeczno-kulturalny przyciąga tu ludzi o różnych zainteresowaniach.
Nominowani i zwycięzcy
• Architektura użyteczności publicznej
1. Biblioteka w Choszczówce, ul. Kłosowa 6 – zwycięzca kategorii (ex aequo) i nagroda za rozwiązania zapewniające dostępność
2. Muzeum Wojska Polskiego, Cytadela Warszawska, pl. Gwardii Pieszej Koronnej, WXCA – zwycięzca kategorii (ex aequo)
3. Muzeum Historii Polski, Cytadela Warszawska, ul. Gwardii 1, WXCA
• Architektura mieszkaniowa
1. Dom Matki Bożej Serdecznej, ul. Foliałowa 10, XYstudio – zwycięzca kategorii
2. Osiedle Nordic Bemowo, ul. Bolesława Orlińskiego 3 i 3a, Kuryłowicz & Associates
3. Rytm na Kabatach, al. Komisji Edukacji Narodowej 14, WWAA
• Nowe życie budynków
1. Fundacja Brda. Projekty Okno i Budo – zwycięzca kategorii
2. Kwartał społeczno-kulturalny Emilii Plater 29-31, Teatr Komuna Warszawa – Nagroda Mieszkańców
3. Otwarty Jazdów. 10 lat działalności, Partnerstwo Otwarty Jazdów, Partnerstwo dla Osiedla Jazdów, Stowarzyszenie Mieszkańców Domków Fińskich Jazdów
• Projektowanie przestrzeni publicznej
1. Park Akcji „Burza”, ul. Bartycka, Archigrest, topoScape – zwycięzca kategorii, Grand Prix i nagroda za rozwiązania proekologiczne
2. Modernizacja Górki Kazurki, park im. Cichociemnych Spadochroniarzy AK, eM4 Pracownia Architektury Brataniec
3. Modernizacja Pola Mokotowskiego, WXCA
• Wydarzenie architektoniczne
1. Zgruzowstanie Warszawy 1945–1949. Wystawa i książka, Muzeum Warszawy, kurator Adam Przywara, współpraca Katarzyna Jolanta Górska – zwycięzca kategorii
2. Sztuka. Aktualizacja. Co widać w przestrzeni publicznej Warszawy?, Fundacja Puszka
3. Ilustrowane atlasy architektury Warszawy i spacery architektoniczne, Fundacja Centrum Architektury