Uchwała o ustanowieniu Skweru Wolnej Ukrainy została podjęta przez Radę Miasta 13 kwietnia 2022 r. Wcześniej, 2 marca, radni przyjęli jednogłośnie rezolucję potępiającą akt agresji Rosji na Ukrainę. Postanowili także wówczas zakończyć współpracę Krakowa z Moskwą i Sankt Petersburgiem. Zaapelowali także do innych miast i gmin o zerwanie stosunków z jednostkami municypalnymi Federacji Rosyjskiej. Z kolei 12 maja radni zadecydowali, że ukraińskie miasta otrzymają od Krakowa pomoc rzeczową w wysokości 500 tys. zł.

– Chciałem podziękować mieszkańcom naszego miasta za wielką solidarność, jaką okazują narodowi ukraińskiemu – mówił podczas uroczystości otwarcia Skweru przewodniczący Rady Miasta Rafał Komarewicz. – Ta solidarność przejawia się na różne sposoby, poprzez wpłaty na akcje pomocy dla uchodźców czy doposażenie armii ukraińskiej, czy sposób najważniejszy - przyjmowanie naszych braci Ukraińców w domach.

Skwer Wolnej Ukrainy powstał w miejscu symbolicznym - naprzeciwko rosyjskiego konsulatu.

– Chcemy w ten sposób pokazać, że jesteśmy z Ukrainą – zauważył prezydent Krakowa Jacek Majchrowski. - Nikt nie spodziewał się tego, że będziemy mieć do czynienia z tak brutalną agresją tuż za naszą granicą. Wydawało się nam wszystkim, że II wojna światowa położy kres tego typu tragediom. Wybuch wojny w lutym tego roku spowodował olbrzymi odruch przyjaźni ze strony Polaków. Jako miasto od razu włączyliśmy się w pomoc: na Ukrainę pojechały ogromne transporty żywności, leków i wszystkich najpotrzebniejszych rzeczy.

Stworzenie Skweru Wolnej Ukrainy wpisuje się w szereg akcji symbolicznych, podjętych przez Kraków. Było ich wiele: wywieszenie flag ukraińskich, podświetlenie elewacji budynków w barwach Ukrainy, uruchomienie internetowej stacji telewizyjnej emitującej programy w języku ukraińskim. Pomnik Anny Kijowskiej, księżniczki ukraińskiej, córki Jarosława Mądrego, który znajduje się na dziedzińcu Urzędu Miasta Krakowa, został przepasany żółto-niebieską wstęgą.

W trakcie uroczystości głos zabrał także Konsul Generalny Ukrainy w Krakowie – Wiaczesław Wojnarowśkyj:

– Wierzę, że w sposób symboliczny wspólnie układamy kamień węgielny pod nową, przyszłą rzeczywistość Europy i całego świata. Okrutna ideologia “ruskiego miru”, w istocie której leży nienawiść i barbarzyństwo, spowodowała w Ukrainie ludobójstwo, rozpętane zbrodniczym, putinowskim reżimem przy wsparciu białoruskiego dyktatora. Szlachetni Krakowiacy i Małopolanie solidaryzując się z narodem ukraińskim w tej trudnej chwili, wykazują też w ten sposób niezłomną wiarę w przyszłe zwycięstwo dobra nad złem.

Partnerami otwarcia Skweru są: Konsulat Generalny Ukrainy w Krakowie oraz Związek Ukraińców w Polsce.