Pomniki przyrody to jedna z najstarszych form ochrony natury. Można uznać za nie zarówno drzewa, jak i pojedyncze skarby przyrodnicze, które mają nietypowe cechy. Najczęściej pomnikami przyrody zostają wiekowe, okazałych rozmiarów drzewa, ale też krzewy, głazy, skały, jaskinie, wodospady czy źródła. Żeby drzewo zyskało ten wyjątkowy tytuł, musi wyróżniać się wielkością, ciekawym pokrojem lub nietypowym kształtem.
– Wśród nowych pomnikowych drzew znajdują się cztery dęby szypułkowe, jeden jesion wyniosły oraz jeden buk pospolity w odmianie purpurowej. Najbardziej okazałym drzewem na tej liście jest jesion, który ma obwód aż 447 cm i osiąga ponad 32 metry wysokości! – informuje krakowski magistrat. – Znajduje się on w parku w Łuczanowicach.
Radni podjęli również decyzję o usunięciu z listy pomników przyrody dwóch drzew. Brzoza brodawkowa przy al. Beliny-Prażmowskiego została usunięta z powodu zamarcia, natomiast lipę drobnolistną przy ul. Tadeusza Czackiego zniszczyła burza.
Jak zgłosić pomnik przyrody?
Chcąc zgłosić drzewo do ochrony pomnikowej, należy złożyć wniosek do urzędu miasta. Najważniejszą kwestią przy składaniu wniosku jest wskazanie, gdzie takie drzewo rośnie i przygotowanie krótkiego opisu, dlaczego jest wyjątkowe. Warto dołączyć także zdjęcia.
Wtedy zaczyna się praca dendrologów, czyli drzewnych specjalistów, którzy oceniają roślinę według specjalnych kryteriów. Potrzebne są również stosowne uzgodnienia z właścicielami terenu, na którym rośnie drzewo.
Zanim projekt uchwały trafi pod obrady krakowskich radnych, musi zostać także uzgodniony przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie. Drzewa wskazane do ochrony są również opiniowane przez odpowiednie rady dzielnic. Ale to jeszcze nie koniec! Kandydatura do tytułu pomnika przyrody jest też konsultowana z mieszkańcami Krakowa, Krakowską Radą Pożytku Publicznego oraz organizacjami pozarządowymi.
Jak miasto chroni drzewa pomnikowe?
Każdy pomnik przyrody zyskuje specjalną tabliczkę. Miasto prowadzi monitoring właściwego oznakowania, a w przypadku braku – uzupełnia tabliczki, sprawdza także stan zdrowotny oraz zleca wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych i zabezpieczających, aby utrzymać drzewa we właściwej kondycji.
Ochrona pomnika obejmuje także zakaz niszczenia, uszkadzania lub ich przekształcania, zanieczyszczania gleby, a także umieszczania na pniach drzew tablic reklamowych.
Koszt wykonania tablicy informacyjnej dla pomnika przyrody to 35 zł, koszt monitoringu wynosi szacunkowo 900 zł, a koszt specjalistycznych zabiegów to około 1,7 tys. złotych.